Çocuklara Özür Dilemek Nasıl Öğretilebilir?

Hepimiz yapmışızdır.

Yaptığı hatanın sonrasında çocuğumuzu karşımıza alıp özür dilemesi için ısrar etmişizdir.

Peki bu davranışı yapmamız ne kadar doğru?

Evet, çocuklarımıza özür dilemeyi öğretmeliyiz ama bunu yaparken unutmamız gereken şeyler olduğunu da bilmeliyiz.

Uzmanlara göre 7 yaşından önce çocuklar empati kurmakta, karşıdaki kişinin bakış açısını ve duygularını anlamakta zorlanırlar. Yapılan çalışmalar çocukların 2-7 yaş periyodunda "benmerkezci" bir düşünce yapısına sahip olduklarını, bu nedenle olaylara hep kendi açılarından baktıklarını, karşıdaki kişiyi anlamakta zorlandıklarını ortaya koymuştur. Durum böyle olunca çocukların neden özür dilemekte zorlandığını anlamak çok zor olmuyor, ne dersiniz?

Biz yetişkinler bile çoğu zaman özür dilemekte zorlanırken çocuğumuzdan özür dilemeyi beklemek çok adil bir durum sayılmaz. Özür dilemek ayrıca sorumluluk almayı da beraberinde getirir, çocuk özür dilediği zaman hatasını kabul edip sorumluluğunu üzerine alır. Bunun da çok kolay olmadığını hepimiz biliyoruz. Çocukların, genel itibarıyla 2-7 yaş arası yaptıkları hatayı kabul etmemek ya da bir başkasının üzerine atmak gibi bir huyları vardır. Arkadaşına, aile fertlerinden birinin üzerine, oyuncaklarına ya da cansız veya olmayan nesnelerin üzerine bile atabilirler. Bu da hataları için sorumluluk almak istemediklerinin en açık örneğidir.

Çocuklara özür dilemeği öğretirken çok dikkatli olmalıyız. Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ise yanlışın bilinçli mi yoksa bilinçsizce mi yapılmış olduğudur. Bilinçsizce yani kazara yapıldığını düşündüğünüz olaylarda çocuğu özür dilemeye zorlamak çok da anlamlı olmayacaktır, ancak bilinçli olarak yapılan hatalarda çocuğunuzdan özür dilemesini istemelisiniz, tabii burada dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da özür dilemenin sadece kuru bir laf olmaktan çıkıp sorumluluk almakla ilişkilendirilmesidir. Yoksa çocuğunuz içine düştüğü durumdan kurtulmak için sık sık "özür dilemeyi" kullanabilir. Yani "özür dilemek" çocuğun elinde silah gibi olur. Çocuğa özür dilemeyi öğretirken, bunun yaptığı hatayı telafi etme davranışı olduğu bilincini de kazandırmak gerekiyor.

Neler Yapabilirsiniz?

1. Çocuğunuza örnek olun. Gerektiği durumlarda siz de özür dileyin. Özür dilemenin sadece çocukların işi olduğunu düşünüyorsanız eğer hemen bu konudaki düşüncelerinizi değiştirin ve çocuğunuza uygun bir rol model olun. Ayrıca sinirli bir anınızda gereksiz olarak bağırdığınız çocuğunuza gidip, "Özür dilerim canım, biraz sinirliydim. Bir daha olmayacak." şeklinde açıklama yaparsanız çocuğunuzun da herhangi bir hatasında özür dilediğini ve açıklama yaptığını gözlemleyebilirsiniz. Kısacası önce işe kendinizden başlayın!!!

2.Çocuğunuzun pozitif davranışlarına değer verin. Çocuğunuzun sürekli olarak negatif davranışlarına odaklanmanız ve onu özür dilemeye zorlamanız, bir süre sonra çocuğunuzun demoralize olmasına ve olumlu davranışlarını sonlandırmasına neden olacaktır. Bunu önlemek için olabildiğince çok pozitif davranışlara odaklanın ve çocuğunuzun özür dilemesini gerçekten çok gerekli olduğu durumlarda isteyin.

3. Affedin. Çocuğunuz sizden özür dilediği zaman bu özrü kabul edin. Bu çocuğunuza özür dilemenin gücünü gösterdiği kadar affetmenin de çok önemli bir şey olduğunu ona gösterecektir.

4. Çocuğunuzun kardeşleriyle ya da arkadaşlarıyla arasında bir sorunu olduğunda ona karşı tarafı anlaması ve kendi davranışları için sorumluluk alması için tavsiyelerde ve yönlendirmelerde bulunun. Çocuğunuzun özür dilemesini sağlayın.

5. Çocuğunuzu asla özür dilemesi için zorlamayın. Ona karşı tarafın hissettiklerini anlatın ve sadece bunu anlaması sağlayın.

Alıntı